Efekat staklene bašte je izraz za zagrevanje planete Zemlje nastalo poremećajem energetske ravnoteže između količine zračenja, koje od Sunca prima i u svemir zrači, Zemljina površina. Ovaj efekat predstavlja rezultat povećanja količine zračenja koje ne može od površine Zemlje da bude emitovano u svemir, već ga atmosfera upije i postaje toplija.

Atmosfera Zemlje upija deo (oko 30%) energije koju Sunce direktno emituje, dok ostatak (zračenje manjih talasnih dužina) pada na tlo i zagreva ga, a tlo potom emituje infracrvene zrake (manjih talasnih dužina) koji, u normalnim okolnostima, uglavnom odlaze u svemir. Međutim ukoliko u atmosferi postoje gasovi koji upijaju ovakvo zračenje, doći će do povećanja temperature atmosfere. To se dogodilo sa atmosferom Zemlje u poslednjem veku.

Ukratko, Sunce emituje energiju raznih talasnih dužina, dobar deo toga stigne do Zemljine površine, doprinosi stvaranju i održavanju svog života na Zemlji, a deo tog zračenja potom biva emitovan u svemir i priroda je u ravnoteži. Ako nešto zadrži deo tog zračenja, ravnoteža se kvari i nastaju problemi. Ono što zadrži zračenje je poznato pod nazivom gasovi staklene bašte, a problemi koji nastaju su poznati pod nazivom globalno zagrevanje.

Osnovni gasovi sa efektom staklene bašte u zemljinoj atmosferi su: ugljen-dioksid (CO₂), vodena para (H₂O), azot-dioksid (N₂O), metan (CH₄) i ozon (O₃).

Pored ovih, postoje i gasovi koji su dospeli u atmosferu zahvaljujući ljudskim aktivnostima, kao što su neka jedinjenja hlora i broma.

Efekat nastaje na sličan način kao u stakleniku, gde Sunčevi zraci vidljivog i ultraljubičastog dela spektra prodiru kroz staklo i greju tlo ispod stakla. Tlo potom emituje infracrveno zračenje koje ne može proći kroz staklo, zadržava se unutra i tlo ostaje zagrejano. Usled toga je u staklenicima mnogo toplije nego izvan njih. Na isti način se ponaša i planeta Zemlja ukoliko postoji neka materija koja će se ponašati kao stakleni krov. Prilikom izbacivanja iz fabričkih dimnjaka i auspuha automobila ugljenik(IV)-oksid (poznatiji kao ugljen-dioksid) i ostali štetni gasovi formiraju omotač oko Zemlje, koji propušta toplotu da temperature su prodre do površine, ali ne i da se vrati u vasionu. Na ovaj način površina Zemlje postaje sve toplija i iz godine u godinu sve više.

Karbonski otisak predstavlja ukupnu količinu GHG* emisija (*GHG , eng. greenhouse gases – gasovi sa efektom staklene bašte) proizvedenih direktno i indirektno od strane individue, organizacije, događaja ili produkta.

Karbonski otisak je mera našeg uticaja na životnu sredinu i klimatske promene, a izražava se u tonama (ili kilogramima) ekvivalenata ugljen-dioksida.

Postoji individualni i nacionalni karbonski otisak, ali možemo govoriti i o karbonskom otisku domaćinstva ili organizacije.

Karbonski otisak se sastoji iz dva dela - primarnog i sekundarnog otiska:

• Primarni otisak je količina direktnih GHG emisija koje oslobađamo sagorevanjem fosilnih goriva, uključujući energiju koju koristimo u domaćinstvu i gorivo koje potrošimo za lični saobraćaj (npr. prevoz automobilom ili avionom). Ovo je otisak na koji možemo da imamo direktan uticaj.
• Sekundarni otisak je količina indirektnih GHG emisija koje koje su povezane sa čitavim ciklusom proizvodnje i transporta svih proizvoda koje koristimo.

Dakle, Vaš karbonski otisak je suma svih emisija ugljen-dioksida i njegovih ekvivalenata koje izazivate svojim aktivnostima u određenom vremenskom periodu.

Najčešći vremenski period za koji se izračunava karbonski otisak je jedna godina.